Cigla i glineni blokovi

Cigla i glineni blokovi spadaju u jedan od najstarijih građevinskih materijala koji se koristi širom sveta. Njena istorija seže hiljadama godina unazad, a razvoj tehnologije i materijala doveo je do modernih oblika cigle koji se koriste danas.

Istorija i razvoj:
Prve poznate cigle napravljene su od gline i pečene na suncu ili u vatri. Ovaj postupak se praktikovao još u drevnom Egiptu, Mesopotamiji i Indiji. U antičkoj Grčkoj i Rimu, cigla je postala popularan građevinski materijal. Rimljani su poboljšali tehnike pravljenja cigli, uključujući pečenje u pećima, što je rezultiralo izdržljivijim proizvodima.

Moderna cigla i način proizvodnje:

Danas se cigla i glineni blokovi proizvode uglavnom, industrijskim postupkom. Proces proizvodnje uključuje mešanje sirovina, oblikovanje smese u kalupe, sušenje i pečenje u pećima na visokim temperaturama. Pečene cigle su čvrste, vodootporne i trajne.

Primena:

U građevinarstvu, cigla i glineni blokovi se koriste za zidanje zidova, izgradnju peći, dimnjaka, i kao obloga fasada. Takođe se koristi u vrtovima i dvorištima za staze i zidove. Moderne tehnologije omogućavaju proizvodnju različitih oblika i veličina cigle, prilagođenih različitim potrebama u građevinarstvu.

Vrste cigle po mestu korišćenja na projektu, možemo podeliti na:

Opeka za zidanje:

Standardne cigle koje se koriste za zidanje zidova.

Opeka za fasadu:

Specijalne cigle koje se koriste za oblaganje fasada, obično su estetski lepše i otpornije na vremenske uticaje.

Opeka za posebne namene:

Cigle koje se koriste za izgradnju peći i dimnjaka, otporne su na visoke temperature.

Opeka za oblaganje:

Tanje cigle (ili listele) koje se koriste za oblaganje unutrašnjih i spoljnih zidova i površina radi estetskog efekta.

Glavni tipovi cigle:

Puna opeka:

Najčešći tip cigle, sa širokom primenom

Šuplja opeka:

je olakšana vrsta cigle. Ima sličnu primenu ali se treba obratiti pažnju na njenu nosivost, s obzirom da svaki proizvođač ima karakterističan proizvod.

Cigla (ili prosto – opeka) je i dalje široko rasprostranjen proizvod. Proizvodi se na manje-više tradicionalan način ali industrijskim postupkom. Do nedavno, u Srbiji je radilo blizu 80 ciglana, od velikih industrijskih postrojenja do malih porodičnih proizvodnji. Danas međutim, taj broj je znatno redukovan jer je došlo do ukrupnjavanja proizvodnje.
Srbija obiluje kvalitetnom glinom za proizvodnju opeke, tako da je najviše ciglana radilo (i još uvek radi) u Vojvodini, Centralnoj i Južnoj Srbiji.
Zbog višedecenijske tradicije i visokog kvaliteta proizvoda, Srbija i izvozi opekarske proizvode, mada, s obzirom da spadaju u red jeftinijih proizvoda, transport na udaljena tržišta često nije isplativ.

Prednosti zidanja ciglom:

Opeka spada u konstruktivno čvrste materijale. Zahvalna je za konstrukciju svih vrsta objekata, od porodičnih kuća do više-stambenih objekata. Svojim prirodnim sirovinskim sastavom i prepoznatljivim izgledom, asocira na dom i sigurnost. Pruža prijatan ambijentalni osećaj i relativno dobre tehničke parametre. Široko je dostupna na domaćem tržištu.

Nedostaci zidanja ciglom:

S obzirom, da je uglavnom malog formata, zidanje ciglom iziskuje produženo vreme zidanja. Kvalitetno zidanje, pravilnim zidarskim vezom, zahteva donekle viši nivo veštine i vremena. Takođe, cigla nema tako visoke termičke karakteristike kakvi se danas traže a samim tim konstrukcija zahteva deblje slojeve termoizolacije. Možda najveći nedostatak cigle, predstavlja njena težina (oko 1.100 kg/m3), što predstavlja značajno opterećenje u statičkom smislu. Zbog velike težine, spoljni zidovi od cigle na višespratnim obektima su danas veoma retka pojava.

Format cigle i potrošnja:

Proizvodnja se vrši u NF formatu:

Dužina (D) 25,0 cm

Širina (Š) 12,0 cm

Visina (V) 6,5 cm

Veoma su retke varijacije, s obzirom da je navedeni format usvojen kao nacionalni standard.

Matematički, potrošnja cigle prilikom zidanja je:

Za 1 m2 zida debljine 12cm = 55 kom
Za 1 m2 zida debljine 25 cm = 110 kom
Za 1 m2 zida debljine 6,5 cm = 33 kom
Za 1 m3 zida = 512 kom

U praksi, potrebne količine su nešto manje zbog prostora za malter.

Glineni blokovi

Usled povećanja obima gradnje, spratnosti objekata i potrebe za većom brzinom izvođenja radova, došlo je potrebe za lakšim materijalima i blokovima većih formata. Odgovor ciglarske industrije je bio glineni blok sa šupljinama koji je mogao da odgovori na tražene zahteve.

Šupljine u bloku su, sa jedne strane značajno smanjile zapreminsku težinu materijala a sa druge, poboljšale termičke karakteristike blokova. Načelno, glinene šuplje blokove možemo podeliti u dve osnovne grupe:

Standardni blokovi sa šupljinama

Ova vrsta blokova je relativno dugo prisutna na tržištu i proizvodi sa nizom varijacija (u zavisnosti od proizvođača). Razlikuju se dva osnovna tipa: Blokovi sa vertikalnim i Blokovi sa horizontalnim šupljinama. U proizvodnji definitivno dominira blok sa vertikalnimšupljinama, jer takav raspored šupljina pruža veću nosivost s obzirom na pravac prostiranja sile pritiska.

Raspored i oblik šupljina su raznoliki i imaju uticaj, kako na nosivost bloka, tako i na njegove performanse, u smislu termičkih karakteristika. Ipak, izdvojilo se nekoliko standardnih šema rasporeda šupljina (ili komora) koje su danas najviše u upotrebi.

Giter blok.

To je blok čije su dimenzije D/Š/V 25/19/19 cm i predstavlja određenu vrstu standarda u našoj zemlji a sam naziv Giter je postao sinonim za šuplji blok svih dimenzija.

Karakteristike bloka

Raspored šupljina može blago varirati ali je karakteristično da procenat šupljina prelazi 50% zapremine bloka. Postoje i varijacije sa debljinom zidova šupljina kao i dimenzijama blokova, ali većina proizvoda podleže istim standardima. Takođe, prisutna je široka lepeza naziva zbog potrebe proizvođača da svojim proizvodima dodele jedinstvene nazive.

Napomena: Potrošnja prilikom zidanja se umanjuje za približno 10% u odnosu na matematički proračun, zbog prostora koje zauzima malter

*odnosi se na potrošnju prilikom zidanja na d=25 ili d=19 cm

Proizvođači nude niz dodatnih dimenzija: 29/19/19; 25/30/23,8; 25/9/25 …itd a izbor se obavlja shodno potrebama. Bez obzira na varijacije, karakteristike standardnih šupljih blokova su uglavnom iste.

Važna karakteristika ovih blokova je njihova pritsna čvrstoća, koja bi po važećim domaćim standardima, trebalo da iznosi 10 MPa.

Blokovi sa šupljinama velikog formata

Kao što je tržište u prošlosti nametnulo nove zahteve i podstaklo ciglarsku industriju da lansira blokove sa šupljinama, tako su moderni standardi u pogledu Energetske efikasnosti inspirisali proizvoađače da što adekvatnije odgovore novim izazovima.

Rezultat su, znatno poboljšani proizvodi, koji pored povećanih gabarita predstavljaju nova tehnološka dostignuća u pogledu konstrukcije bloka, rasporeda šupljina, tretiranja sirovina i samog tehnološkog procesa proizvodnje.

Glavni izazov pred konstruktorima nove generacije blokova je bio: kako smanjiti potrebnu količinu dodatne termo-izolacije na minimum i samim tim, postati konkurentniji na tržištu a istovremeno ispuniti stroge postavljene standarde.

Otuda i varijacije u nazivima samih proizvoda, pa srećemo termine vezane za temu energetske efikasnosti: Termo blok, Klima blok, Energetski blok, Porotherm blok…itd.

Ova vrsta blokova sve više zauzima primat na domaćim gradilištima. Kao i u zemljama EU, pojačani standardi termičkih propisa u zgradarstvu otvorili su put novim tehnologijama.

Glineni blokovi – osnovne karakteristike

Većina domaćih proizvođača, uspela je (sa većim ili manjim uspehom) u nameri da isprati nove trendove. Ipak, kod ove vrste blokova (s obzirom na značajno višu cenu u odnosu na standardne) posebno treba obratiti pažnju na performanse.

Dve osnovne karakteristike ovih blokova su povećane dimenzije i vrednost koeficijenta toplotne provodljivosti (λ – lambda – pročitaj više).

Termička provodljivost zida

U kombinaciji debljine zida i koeficijenta toplotne provodljivost, traži se što efikasnija kombinacija i balans između performansi i cene.

Usled navedenih parametara, došlo se do maksimalne dimenzije širine bloka od 38 cm. Neki proizvođači tvrde da na blok te dimenzije nije potrebno postavljati dodatnu termo-izolaciju i da će zid ispuniti tražene zahteve od U=0,3 W/(m²K).

Dodatne dimenzije se spuštaju na standardnijih 30-25 cm. Ipak, takvi zidovi zahtevaju i veći sloj termoizolacije ali ipak, manje u odnosu na zidove od standardnih blokova.